Dầu phanh có phải dầu thủy lực không? Sự khác biệt bạn cần biết

Nhiều người khi bảo dưỡng xe thường đặt câu hỏi: “Dầu phanh có phải dầu thủy lực không?”. Nghe tên khá giống nhau, nhưng hai loại dầu này lại có sự khác biệt rõ rệt về thành phần, tính chất và ứng dụng. Việc nhầm lẫn có thể gây hư hại nghiêm trọng cho hệ thống phanh và thủy lực, thậm chí ảnh hưởng đến an toàn khi vận hành. Bài viết này DSP VINA sẽ giúp bạn phân biệt rõ ràng, tránh sai lầm tốn kém.

Dầu phanh là gì?

Dầu phanh (Brake Fluid) là chất lỏng đặc biệt được thiết kế để truyền áp suất thủy lực trong hệ thống phanh của ô tô, xe máy và một số máy công nghiệp. Khi bạn đạp phanh, lực từ bàn đạp sẽ được truyền qua dầu phanh, nén vào xilanh và tạo áp lực ép má phanh vào đĩa hoặc tang trống, giúp xe giảm tốc hoặc dừng hẳn.

Thành phần chính

• Glycol ether: chủ yếu dùng cho DOT3, DOT4.
• Silicone: dùng cho DOT5.
• Phụ gia chống oxy hóa, chống ăn mòn.

Tiêu chuẩn DOT

• DOT3: Nhiệt độ sôi khô ≥ 205°C, hút ẩm nhanh hơn.
• DOT4: Nhiệt độ sôi khô ≥ 230°C, chịu nhiệt tốt hơn, phổ biến ở xe đời mới.
• DOT5: Gốc silicone, không hút ẩm, dùng cho một số ứng dụng đặc biệt.

Đặc điểm nổi bật

• Chịu nhiệt cực cao: vì khi phanh, nhiệt ma sát có thể lên đến 400°C.
• Hút ẩm mạnh: có thể hấp thụ 3–4% nước từ không khí sau 1–2 năm, làm giảm nhiệt độ sôi và giảm hiệu quả phanh.
• Độ nhớt thấp: giúp phản ứng phanh nhanh và chính xác.

Dầu thủy lực là gì?

Dầu thủy lực (Hydraulic Oil) cũng là chất lỏng truyền lực, nhưng chủ yếu dùng trong các hệ thống thủy lực công nghiệp và máy móc, như máy ép, xe nâng, máy xúc.

Thành phần

• Gốc dầu khoáng hoặc tổng hợp.
• Phụ gia chống mài mòn, chống oxy hóa, chống tạo bọt.

Tiêu chuẩn ISO VG

• ISO VG 32, 46, 68… chỉ độ nhớt ở 40°C.
• Lựa chọn độ nhớt tùy vào loại thiết bị và điều kiện vận hành.

Đặc điểm

• Độ nhớt cao hơn dầu phanh, giúp duy trì áp suất ổn định.
• Không hút ẩm nhiều như dầu phanh.
• Không cần chịu nhiệt quá cao như dầu phanh, vì hầu hết hệ thống thủy lực không tạo ra nhiệt lớn như khi phanh.

Dầu phanh có phải dầu thủy lực không?

Câu trả lời là KHÔNG. Mặc dù dầu phanh hoạt động dựa trên nguyên lý thủy lực, nhưng nó không phải dầu thủy lực thông thường. Lý do:

• Thành phần hóa học khác nhau.
• Yêu cầu về tính chịu nhiệt, áp suất và khả năng chống hút ẩm khác biệt.
• Không thể thay thế lẫn nhau.

Điểm khác biệt chính:

• Nhiệt độ sôi: Dầu phanh cần chịu nhiệt rất cao, dầu thủy lực thì không.
• Tính hút ẩm: Dầu phanh hút ẩm mạnh, dầu thủy lực gần như không.
• Thành phần hóa học: Hoàn toàn khác nhau, không tương thích.
• Ứng dụng: Dầu phanh dùng cho phanh xe, dầu thủy lực dùng cho thiết bị công nghiệp, máy móc.

Bảng so sánh dầu phanh và dầu thủy lực

Tại sao không nên dùng dầu thủy lực thay dầu phanh?

Nếu sử dụng dầu thủy lực cho hệ thống phanh:

• Không chịu được nhiệt độ cao, dễ gây mất phanh.
• Ăn mòn gioăng phớt, hỏng xy-lanh phanh.
• Mất an toàn khi vận hành xe.

Dấu hiệu dầu phanh cần thay

• Màu dầu sẫm hoặc đục.
• Bàn đạp phanh mềm, phanh không ăn.
• Có hơi nước hoặc bọt khí trong dầu.

Lời khuyên bảo dưỡng

• Thay dầu phanh mỗi 2 năm hoặc 40.000 km.
• Sử dụng đúng loại dầu phanh theo khuyến cáo của nhà sản xuất (DOT3, DOT4…).
• Kiểm tra định kỳ hệ thống phanh để đảm bảo an toàn.

Một số câu hỏi thường gặp

1. Dầu phanh và dầu thủy lực có thể trộn chung không?

Không. Vì khác thành phần và tính chất, trộn sẽ gây hư hỏng hệ thống.

2. Xe nâng dùng dầu phanh hay dầu thủy lực?

Xe nâng sử dụng cả hai bao gồm dầu phanh cho hệ thống phanh và dầu thủy lực cho hệ thống nâng.

3. Dầu phanh DOT4 có thể thay thế DOT3 không?

Có thể, nhưng nên tuân thủ khuyến cáo của nhà sản xuất.

Kết luận

Dầu phanh không phải dầu thủy lực và việc sử dụng sai loại dầu có thể dẫn đến hỏng hóc nghiêm trọng và nguy hiểm khi vận hành. Để đảm bảo an toàn, hãy dùng đúng loại dầu được khuyến cáo và bảo dưỡng định kỳ. Đừng quên theo dõi DSP VINA để biết thêm nhiều thông tin mới nhất về dầu thuỷ lực nói riêng và dầu công nghiệp nói chung nhé!

Xem thêm: Dầu thủy lực là gì? Loại nào chất lượng